Józef Dębowski

---

Studia i praca zawodowa

Józef Dębowski to postać, która w swojej karierze naukowej i akademickiej przeszła przez szereg istotnych etapów rozwoju. Jego droga zawodowa rozpoczęła się od studiów filozoficznych realizowanych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w latach 1975–1979. Następnym krokiem była praca jako asystent w Międzyuczelnianym Instytucie Filozofii i Socjologii UMCS, gdzie pracował od 1979 do 1981 roku, a potem jako starszy asystent do 1988 roku.

W latach 1988–2000 pełnił funkcję adiunkta na Wydziale Filozofii i Socjologii w Zakładzie Ontologii i Teorii Poznania UMCS. Następnie, w krótkim okresie, od 2000 do 2001 roku, był kierownikiem tegoż Zakładu. W roku 2001 zyskał tytuł profesora nadzwyczajnego na UWM. Dalsza kariera związana była z kierowaniem Zakładem Teorii Poznania, Logiki i Metodologii Nauk w Instytucie Filozofii UWM w latach 2002–2004, a także z pełnieniem funkcji dyrektora Instytutu Filozofii od 2005 do 2007 roku.

W latach 2005–2010 pełnił obowiązki kierownika Pracowni Ontologii, Teorii Poznania i Filozofii Nauki, a w 2010 roku objął kierownictwo Zakładu Epistemologii, Logiki i Metodologii Nauk. Dębowski posiada również znaczące osiągnięcia w zakresie współpracy naukowej, będąc członkiem Senackiej Komisji Etyki od 2005 roku oraz członkiem Rady Programowej Centrum Badań Wschodnich przy Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie.

W obszarze badań Dębowski zajmuje się wieloma fundamentalnymi kwestiami w filozofii, takimi jak problematyka związana z teoriami poznawczymi, spory o charakterze „realizm-idealizm” oraz „prezentacjonizm-reprezentacjonizm”. Jego zainteresowania obejmują również filozoficzne oraz psychologiczne teorie percepcji oraz aksjologię i etykę. Promotorem trzech prac doktorskich, Dębowski od 1993 roku współredaguje serię „Lubelskie Odczyty Filozoficzne”, która doczekała się dotychczas dziesięciu tomów.

Członkostwo Dębowskiego w Komitecie Głównego Olimpiady Filozoficznej w Lublinie, a także Rady Redakcyjnej czasopisma „Colloquia Communia” oraz czasopisma „Analiza i Egzystencja” świadczy o jego aktywności w środowisku filozoficznym. Angażuje się w różnorodne seminaria oraz konferencje naukowe, w tym w IFiS PAN. Uczestniczył w organizacji i prowadzeniu Nałęczowskich Dni Filozoficznych oraz konferencji dotyczącej Romana Ingardena z wybitnym polskim filozofem.

Zaangażowanie Józefa Dębowskiego w działalność naukową obejmuje również jego przynależność do Komitetu Nauk Filozoficznych PAN oraz współtworzenie Litewskiego czasopisma „Santalka Filosofija”/„Coactivity. Philosophy”. Od stycznia 2008 roku, obok innych obowiązków, jest członkiem Rady Programowej wspomnianego Centrum Badań Wschodnich. Jego wkład w naukę obejmuje promowanie 3 doktorów oraz 51 magistrów.

W dorobku Dębowskiego znajdują się cztery książki (monografie) oraz wiele innych prac, w tym ponad 160 publikacji, które łącznie zawierają prawie 100 artykułów naukowych. Oprócz tego opublikował też artykuły publicystyczne, eseje oraz różnorodne recenzje, co stanowi świadectwo jego ogromnego wkładu w rozwój filozofii i nauk pokrewnych.

Rozprawa doktorska

Praca doktorska autorstwa Józefa Dębowskiego, dotycząca epistemologicznego sensu idei bezzałożeniowości, została przedstawiona na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej.

Dokument ten, który miał miejsce w 1987 roku, stanowi ważny wkład w badania nad tym zagadnieniem.

Rozprawa habilitacyjna

Józef Dębowski w swojej rozprawie habilitacyjnej zatytułowanej „Bezpośredniość poznania. Spory – dyskusje – wyniki”, której autorem jest Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, podejmuje istotne kwestie związane z tematyką filozoficzną oraz socjologiczną.

Praca ta została zaprezentowana na Wydziale Filozofii i Socjologii w roku 2000, i wnosi cenne refleksje oraz analizy dotyczące zagadnień związanych z poznaniem oraz jego bezpośrednimi aspektami w kontekście różnorodnych debat i sporów akademickich.

Nagrody i odznaczenia

Józef Dębowski, w swojej karierze naukowej, zdobył liczne wyróżnienia oraz odznaczenia, które podkreślają jego wkład w rozwój edukacji i nauki. Do najważniejszych należą:

• Medal KEN,
• Srebrna Odznaka UMCS,
• Nagrody rektora UMCS,
• Nagrody rektora UWM.

Ważniejsze publikacje

Publikacje Józefa Dębowskiego to ważny element w polskiej filozofii, dotyczący różnych tematów i podejmujący istotne kwestie teoretyczne. Oto zestawienie jego najbardziej znaczących prac:

• Ingardenowska koncepcja eliminacji „petitio principi” z teorii poznania, „Studia Filozoficzne” 1980, nr 12 (181), s. 31-44,
• Fenomenologia [w:] Zdzisław Cackowski (red.), Współczesne kierunki filozoficzne, Warszawa 1983, s. 70-101,
• Idea bezzałożeniowości w filozofii Arystotelesa, „Studia Filozoficzne” 1984, nr 1 (218), s. 3-18,
• Główne pojęcia bezzałożeniowości, „Studia Filozoficzne” 1987, nr 2 (255), s. 3-19,
• Idea bezzałożeniowości. Geneza i konkretyzacje, Lublin 1987,
• Idea bezzałożeniowości. Główne pojęcia bezzałożeniowości i podstawowe aspekty idei badań bezzałożeniowych, „Studia Epistemologiczne”, 1990, Ossolineum, s. 121-145,
• Mały słownik etyczny (współaut.), Bydgoszcz 1994, 1999,
• Spór o Ingardena (red.), Lublin 1994; Prawdy o prawdzie (red.), Lublin 1994,
• Mała encyklopedia filozofii (współaut.), Bydgoszcz 1996, 2002,
• Słownik pojęć filozoficznych (współaut.), Warszawa 1996,
• Z perspektywy Lublina, „Biuletyn Olimpiady Filozoficznej. Komitet Główny Olimpiady Filozoficznej” 1999, nr 17, s. 34-36,
• Poznanie. Człowiek. Wartości (red.), Lublin 2000,
• Bezpośredniość poznania. Spory – dyskusje – wyniki, Lublin 2000,
• Świadomość. Poznanie. Naoczność poznania, Lublin 2001,
• Chapter V. On Absolute Truth: K. Twardowski and W. Tatarkiewicz [w:] Polish Axiology: The 20th Century and beyond. Polish * Philosophical Studies, V, The Council for Research in Values and Philosophy, Waszyngton 2005, pp. 95-120,
• The Principle of Transparency of the Sign and the Problem of Cognitive Mediation and Epistemological Immediatism, „Santalka/Coactivity. Filosofija/Philosophy” 2007, Vol. 15, No 1, Vilnius Gediminas Technical University, Wilno (Litwa) 2007, pp. 4-10,
• Global, fundamental… and rational? On Jan Srzednicki’s new epistemological perspective, „Dialog and Universalism” 2008, No 1; On epistemology and some of its oddities. Why am I not a representationist?, „Dialog and Universalism” 2008, No 2,
• Język poza granicami języka. Teoria i metodologia współczesnych nauk o języku (współred.), Olsztyn 2008,
• Filozofia nauki [w:] Stefan Opara i in. (red.), Podstawy filozofii, Olsztyn 2009, s. 158-180,
• Prawda i warunki jej możliwości, Olsztyn 2010,
• Język poza granicami języka 2. Semantyka a pragmatyka: spór o pierwszeństwo. Część 2. Aspekty filozoficzne (red.), Olsztyn 2011.

Wszystkie te prace pokazują głębię myśli Dębowskiego oraz jego wkład w rozwój filozofii w Polsce.

Zainteresowania

Osoba ta ma wiele pasjonujących zainteresowań, które obejmują zarówno aktywności fizyczne, jak i zróżnicowane formy sztuki.

W odniesieniu do turystyki rowerowej i pieszej, wielką przyjemność sprawiają jej wyprawy, które łączą przyrodę z odkrywaniem nowych miejsc.

Muzyka poważna, a szczególnie klasyka, także odgrywa ważną rolę w jej życiu. Obcowanie z utworami wielkich kompozytorów jest dla niej formą relaksu oraz inspiracji.

Nie można zapomnieć o literaturze pięknej, gdzie klasyka zajmuje szczególne miejsce w jej sercu. Kontakt z literackimi dziełami pozwala jej na głębsze zrozumienie ludzkich doświadczeń i emocji.

---

Oceń: Józef Dębowski

---