Ratusz w Przasnyszu

Budynek powstał na przełomie XVIII wieku, co zbiega się z okresem, gdy Przasnysz doświadczał intensywnego rozwoju. Mimo iż budowa ratusza jeszcze nie była zakończona w 1789 roku, to już w kolejnych latach podjęto drobne remonty, które miały miejsce w latach 1806, 1825–29 oraz 1838. Wyjątkowym wydarzeniem było wprowadzenie parterowej przybudówki, która powstała po zakończeniu I wojny światowej. Zastąpiła ona drewniane jatai, a do jej konstrukcji wprowadzono nowe rozwiązania architektoniczne. Wokół przybudówki zbudowano podcień, który wspierany jest na drewnianych słupach z zastrzałami.

Ratusz, który został zwrócony frontem ku wschodowi, charakteryzuje murowana konstrukcja z cegły, otynkowana i oparta na solidnej podmurówce z kamieni polnych. To piętrowy i częściowo podpiwniczony budynek, zaplanowany na prostokątnym kształcie. Elewacje są wyraźnie podzielone na pięcio- i trzyosiowe, które rozdzielają szerokie pseudopilastrami o dużym porządku, z wykończeniami w postaci profilowanego gzymsu oraz gładkiego fryzu.

Wnętrze ratusza układa się w dwutraktowy schemat. Na jego osi znajduje się siena na przestrzał oraz drewniana klatka schodowa. Wejście do budynku zdobią drzwi klepkowe, które są przytwierdzone kowalskimi gwoździami. W górnej części drzwi znajdują się przeźrocza z czterema starodawnymi szybkami oraz ozdobnie kutą kratą żelazną. Dach ratusza ma formę dwuspadową, pokryty dachówką.

Budynek pełni ważne funkcje kulturalne, ponieważ jest siedzibą Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej oraz Muzeum Historycznego, które zajmuje parter budynku. W przeszłości był tu również Urząd Stanu Cywilnego i Ewidencji Ludności. Dodatkowo, w zachodniej przybudówce zlokalizowany jest Ośrodek Rehabilitacji dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej, a w czerwcu 2008 r. powstała również Galeria Kąt.

W 1977 roku na frontowej ścianie ratusza umieszczono tablicę, która upamiętnia 550-lecie nadania praw miejskich Przasnyszowi. Natomiast 3 lutego 2007 roku odsłonięto tablicę poświęconą Napoleonowi, z okazji 200. rocznicy jego pobytu w mieście.