Stanisław Kołakowski, znany również pod różnymi wariantami swojego nazwiska, takimi jak Jaćwiezjusz czy Kułakowski, był wielką postacią w polskiej historii medycyny, filozofii oraz poezji.
Urodził się około 1565 roku w Przasnyszu, a swoją działalność zakończył w 1622 roku w Warszawie.
Jako doktor medycyny i filozofii, Kołakowski pozostawił po sobie znaczący dorobek intelektualny, który wzbogacił zarówno naukę, jak i literaturę tamtego okresu.
Życiorys
Stanisław Kołakowski, syn Jana Kołakowskiego de Kołaki-Jaćwieżyno, był osobą z szlacheckiego rodu, którego historia sięga parafii Grudusk, symbolizowanej herbem Kościesza. W 1584 roku zdecydował się na podjęcie nauki na Akademii Krakowskiej, gdzie w 1589 roku uzyskał tytuł bakałarza.
Wszystko wskazuje na to, że w życiu Kołakowskiego kluczową rolę odegrało nauczanie, gdyż był on wychowawcą synów kasztelana czerskiego, Jana Leśnowolskiego. Jako doktor filozofii kontynuował swoją edukację, wpisując się w 1546 roku na uniwersytet w Ingolstadzie, gdzie studiował medycynę.
Nie poprzestał jednak na edukacji za granicą; swoje studia medyczne rozwijał również na Uniwersytecie w Padwie. Po ukończeniu studiów, w 1607 roku osiadł w Warszawie, gdzie związał się z lokalną społecznością, pomagając im finansowo poprzez pożyczki, co ujawniają prowadzone w miejskich sądach sprawy.
Kołakowski pozostawił po sobie bogatą bibliotekę, w której były dzieła z zakresu nauk przyrodniczych oraz medycyny, co dowodzi, że jego ciekawość intelektualna nie ograniczała się jedynie do praktyki lekarskiej. Spore zasoby finansowe, które zgromadził, postanowił przeznaczyć na cele filantropijne oraz religijne. Najważniejszą część swojego majątku, w tym księg zbiorów ad medicinam, zapisał Kościołowi św. Ducha w Przasnyszu, gdzie złożono również jego rodziców.
Twórczość
Ważniejsze utwory
Stanisław Kołakowski, jako autor znaczących dzieł, pozostawił po sobie wiele tekstów, które mają duże znaczenie kulturowe i literackie. Wśród jego najbardziej ważnych prac wymienia się:
- wiek ludzki albo krótkie opisanie wieku człowieczego, opublikowany w 1584 roku,
- wóz niebieski albo elegie o trzech cnotach teologicznych i czterech kardynalnych, wydany w Wilnie w 1586 roku,
- o prawdziwej szczęśliwości i błogosławieństwie, również wydany w Wilnie w 1593 roku, w drukarni J. Markowicz,
- Cathemerinon, wypuszczony w Wilnie w tym samym roku, 1593, w drukarni Mamoniczów,
- zegara Achasów, opublikowanego w Krakowie w 1612 roku,
- wieża Dawidowa ze wszelaką armaturą ku przyzbrojeniu wojownikowi chrześcijańskiemu, które jest zbiorem wybranych wersetów z Pisma Świętego, wydana na czas współczesnych wojen tureckich, jednak brak jest dokładnych danych dotyczących miejsca i roku wydania.
Przekłady
Kołakowski zajmował się również przekładami, które miały istotny wpływ na polską literaturę. Jego przekład na uwagę zasługuje:
- theognides Megarensis wybranych zdań księga, opublikowana w Wilnie w 1592 roku, gdzie drukarzem był Daniel z Łęczycy, chociaż dzieło to uległo zagubieniu. Fragment tego tekstu został przeniesiony do Dykcjonarza poetów polskich przez H. Juszyńskiego, wydanego w Krakowie w 1820 roku.
Przypisy
- Stanisław S. Kołakowski, O prawdziwey sczęśliwości y błogosławieństwie, iako onego dostąpić y w nim żyć na świecie możemy, z Pisma świętego y innych autorow nauki barzo pocieszne a miłe ludziam nabożnym., 1593 r.
Oceń: Stanisław Kołakowski (lekarz)