ADHD to termin, który coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej zarówno w mediach, jak i w rozmowach prywatnych. Dla jednych to temat wciąż obarczony licznymi mitami oraz stereotypami, dla innych rzeczywistość codziennego funkcjonowania, niosąca ze sobą konkretne wyzwania.
Wraz ze wzrostem świadomości społecznej pojawia się jednak coraz więcej pytań, z których jedno staje się szczególnie istotne: czy ADHD liczy się jako niepełnosprawność? Czy osoba zmagająca się z tą neuroatypowością może liczyć na wsparcie instytucjonalne, czy też jej trudności traktowane są wyłącznie jako cechy osobowości lub wynik „niedostosowania”?
Spis treści
Czym jest ADHD i jak wpływa na codzienne życie?
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, przez wiele lat był kojarzony niemal wyłącznie z dziećmi, głównie chłopcami, którzy nie potrafili usiedzieć w miejscu, przeszkadzali na lekcjach i mieli trudności z koncentracją.
Tymczasem współczesna wiedza psychologiczna oraz psychiatryczna pokazuje znacznie bardziej złożony obraz tego zaburzenia. ADHD dotyka także dorosłych, a jego objawy mogą przyjmować różnorodne formy: od chronicznych problemów z organizacją czasu i obowiązków, przez impulsywność, aż po trudności w utrzymywaniu relacji czy stabilnej pracy zawodowej.
Nie bez znaczenia jest fakt, że wiele osób przez lata żyje z nieuświadomionym ADHD, tłumacząc swoje trudności brakiem silnej woli, lenistwem lub „taki już charakter”. Dopiero diagnoza ADHD u dorosłych w Warszawie lub innych większych miastach pozwala na nazwanie i zrozumienie własnych doświadczeń w szerszym kontekście neuropsychologicznym. Diagnoza nie jest wyrokiem, to początek drogi do lepszego życia oraz efektywniejszego funkcjonowania.
Czy ADHD podlega pod niepełnosprawność?
Z prawnego punktu widzenia, odpowiedź na pytanie, czy ADHD podlega pod niepełnosprawność, nie jest jednoznaczna. ADHD nie figuruje bowiem jako osobna jednostka chorobowa na liście schorzeń kwalifikujących się automatycznie do orzeczenia o niepełnosprawności.
Jednakże w praktyce wiele zależy od stopnia nasilenia objawów, ich wpływu na codzienne funkcjonowanie oraz obecności tzw. współwystępujących zaburzeń (np. depresji, lęków czy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych).
Orzecznictwo w Polsce przewiduje możliwość uznania ADHD jako podstawy do przyznania orzeczenia o niepełnosprawności, zwłaszcza jeśli wpływa ono na zdolność do pracy, nauki lub samodzielnego życia.
W takich przypadkach możliwe jest uzyskanie odpowiedniego wsparcia zarówno finansowego, jak i w postaci dostosowań w miejscu pracy czy nauki. Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, zaś decyzja komisji zależy od kompleksowej dokumentacji medycznej oraz oceny specjalistów.
ADHD a funkcjonowanie społeczne – nie zawsze widać trudności
Jednym z głównych powodów, dla których osoby z ADHD mają trudność w uzyskaniu formalnego statusu osoby z niepełnosprawnością, jest niewidoczność objawów na pierwszy rzut oka, gdyż rzadko manifestują się w sposób spektakularny.
Znacznie częściej to ciche, narastające problemy: chroniczne zmęczenie wynikające z konieczności ciągłego nadrabiania zaległości, obniżona samoocena, trudności w planowaniu codziennych czynności, impulsywne decyzje niosące negatywne konsekwencje. Te trudności bywają lekceważone zarówno przez otoczenie, jak i przez same osoby z ADHD.
W kontekście pytania, czy ADHD liczy się jako niepełnosprawność, należy zatem zwrócić uwagę na fakt, że w wielu przypadkach realne ograniczenia wynikające z objawów są równie dotkliwe jak te, które towarzyszą innym zaburzeniom oficjalnie uznawanym za niepełnosprawności. Różnica polega jedynie na stopniu ich widoczności i społecznej akceptacji.
Warto podkreślić, że rosnąca dostępność usług diagnostycznych, takich jak te opisane na stroniehttps://suskamentoring.pl/jak-przebiega-diagnoza-adhd-u-doroslych-w-warszawie/, pozwala coraz większej liczbie osób zrozumieć siebie i podjąć działania prowadzące do poprawy jakości życia.